Het is koud geworden. Daar wordt je verkouden van, zo zegt men. Dat is een beetje raar. Kou zelf is niet besmettelijk. Verkouden worden van andermans verkoudheidsvirussen, dat kan wel. Tenminste, als zo’n verkouden iemand flink niest en proest, alle kanten uit. Vervelend is dat je verkoudheid virussen niet kunt zien. Daar houden mensen niet van, van onzichtbare oorzaken. Daarom verzinnen mensen een oorzaak, kou en tocht bijvoorbeeld.
…
Schurft jeukt, de huid wordt kapot gekrabd. ’s Zomers komen backpackers er mee thuis, omdat ze in wel heel goedkope hotelletjes hebben geslapen, tussen andermans lakens. Schurft is een huidparasiet die zich ingraaft in de opperhuid. Het beestje is zo klein dat je een vergrootglas nodig hebt om het gegraven gangetje te zien. Haar naam is fraai, Sarcoptes Scabiëi, maar ze leidt een eenvoudig leven, al duizenden jaren. Ze leeft van mensen.
…
U vraagt ons wel eens ‘Waar komt mijn borstpijn vandaan?’. U vraagt dit zakelijk, zonder angst of ongerustheid. U snapt ook wel dat niet elke borstpijn door het hart komt, maar je weet maar nooit. U wilt weten wat dit is. Dat lukt niet altijd. Wel kunnen we een hartprobleem uitsluiten. We zeggen dan opgewekt ‘Gelukkig, het is niet van het hart’. We hopen dat u daar ook blij mee bent, want eigenlijk was het uw vraag helemaal niet.
…
De huisarts moet het beter doen, met depressies, zo meldde een depressie-expert in de Volkskrant. Dat ken ik. Dat lees ik bij ieder onderwerp. De huisarts moet het beter doen bij elk gezondheidsprobleem, als je experts in dat gezondheidsprobleem hoort. Dat is logisch. Daarom zijn het experts. Maar moet je dat een huisarts kwalijk nemen? Is het erg als de generalist, de huisarts dus, niet even goed is als een onderwerp-expert? Kan een generalist het net zo goed doen als de expert? Er zijn honderd belangrijke onderwerpen in mijn vak, met honderd experts die het beter weten. Maar geen enkele expert beheerst al die honderd onderwerpen op voldoende niveau. De huisarts wel.
…
De één leest voor zijn genoegen een roman, de ander kijkt graag een film. Ik lees graag boeken over epidemieën. Net als in romans en films gaat het in goede boeken ook over nu. In 1340 kwam de pest aan in Europa, bij de Zwarte zee, op de huisratten die meekwamen met de Mongolen. Zeeschepen namen ongemerkt de ratten en de pest met zich mee, naar het hongerende Europa. Want vanaf 1315 was daar hongersnood. Het weer was omgeslagen en bleef eeuwen beroerd.
…
Erasmus is de grondlegger van het polderen. Rond 1500 betoogde hij dat meningsverschillen heftig uitgevochten moesten worden, met de pen en met de tong, maar nooit met het zwaard, nooit met het gelijk aan je kant. Oorlog vond hij belachelijk, bijbelvoorschriften geestelijke luiheid. Het ging om het scherpen van ideeën door woordenstrijd, net zo lang tot het minst beroerde compromis gevonden was. Hoe meer afwijkende meningen, hoe beter dat werkte. Dit paste bij de pragmatische tolerantie van de handelaren in de Lage Landen. Zaken doe je met iedereen. Dat was beter voor de verdiensten. Oorlog vonden ze een nogal begrotelijk methode om je gelijk te krijgen.
…
Het placebo effect kent u. Dit is de verwachting dat een behandeling een heilzaam effect zal hebben. Een pilletje waar geen geneesmiddel in zit kan op die manier de pijn verhelpen. Tussen de 20 en 40% van de volwassenen en 50% van de kinderen is hier gevoelig voor. Een placebo helpt, maar werkt niet. Er is ook een nocebo effect. Dit is de verwachting dat iets kwaad doet. Er zijn mensen die tijdens of pal na een telefoongesprek met een mobieltje hoofdpijn of een beroerd gevoel in hun hoofd krijgen. Ze wijten dat aan de electromagnetische straling. Het woord straling klinkt al eng.
…
Meestal gaat er iets stuk als je een beroerte krijgt. Er gaat iets stuk in de hersenen door gebrek aan bloeddoorstroming, een infarct of door teveel bloed daar, een hersenbloeding. Dat stukke merk je aan de eenzijdige verlamming of aan woordeloosheid, geen taal meer. Of wel woorden kunnen vinden, maar ze niet kunnen zeggen. Soms zit een beroerte op een hersenplek die blijkbaar betekenisvol is voor de persoonlijkheid.
…