Wat is de ergst denkbare pijn? Wat is erg? Meer of minder erg bepaal je door de ene pijn met een andere te vergelijken. Pijn van een kaakabces en pijn van een gebroken pols bijvoorbeeld. Uw gebroken pols doet behoorlijk zeer, maar uw kaakabces doet meer pijn want de zenuw klem zit in de pus. Pijn met machteloze woede is erger, na een mishandeling bijvoorbeeld, zoals buschauffeurs nogal eens overkomt. Maar breekt u uw arm door een val van uw paard, dan is de pijn minder erg.
Korte pijn is ook beter te doen. Cluster hoofdpijn is een verschrikkelijke pijn. Maar als je weet dat het over een uur over is, of over 10 minuten met medicijnen, dan kun je het volhouden. Kort en voorspelbaar, dat scheelt.
Chronische pijn, elke dag weer, is erg ook al is het niet zo erg is als heel erge pijn. Want chronische is morgen niet over. Beroerder is pijn die je niet begrijpt, pijn zonder oorzaak, zonder aanleiding. Wat helpt is te accepteren dat er geen oorzaak is, dat de pijn geen naam heeft. Pijn als een regenbui waar je niets aan kunt doen. Maar niet iedereen kan dat.
Heel erg is dus erger dan je ooit gehad hebt. Erg is relatief. Erger is pijn aangedaan door een ander. Erger is langdurige pijn, onvoorspelbare pijn, onbegrepen pijn en dagelijkse pijn.
Maar het kan nog erger: chronische pijn na een ongeluk, een whiplash bijvoorbeeld, en boos blijven op de veroorzaker of op uitkeringsinstanties. Die pijn gaat niet meer over, zolang mensen verwikkeld zijn in schadeprocedures. Als de advocaat de leiding heeft, dan kan de dokter net zo goed terugtreden. Ik weet van een pijnkliniek die dergelijke mensen weigert in behandeling te nemen. De pijn verbetert nooit zolang patiënt en advocaat denken er beter van te worden.