Elke week is er wel een deskundige die roept dat bepaald medisch handelen absoluut beter moet. Dokters moeten meer of minder medicijnen voorschrijven, protocol 31 B beter volgen, minder amandelen knippen. Dat gaat maar door, over talloze onderwerpen. Tevreden lezen die deskundigen in de krant hun uitspraken nog eens na. “Dat heb ik toch maar stevig gezegd. En zo helder!” Het gaat om beleidsmedewerkers, ziektekostenverzekeraars, kwaliteitsmedewerkers, politici, bestuurders en vooral de ene dokter over de andere dokter. Deskundigen met budget ontwerpen daarbij communicatiecampagnes en websites, met stappenplannen en handreikingen. Bestuurders denken dat alles te sturen is met budgetten. Zelden wordt onderzocht of preken, folders, websites en budgetten het gedrag van dokters werkelijk veranderen. Ik denk dat het de verkeerde
middelen zijn om gedragsverandering te bereiken. De sociale psychologie maakt ons misschien wat wijzer. Een mengsel van belonen en bemoeilijken werkt in ieder geval bij gewone mensen, tenminste als je het direct doet, in een slimme verhouding tussen beloning en bemoeilijking. Pas twee jaar later schouderklopjes, personeel uitbreiden of tariefverhogingen, dat werkt niet. Nog steviger is het om iets wat je beleidsmatig niet wilt gewoon onmogelijk te maken. Als verzekeraars minder operaties willen, dan moeten ze wat klinieken sluiten en verzekeringspakketten verkleinen. Als ze minder MRI’s willen, moet je MRI-toestellen weghalen. Meer wachtlijsten werkt ook goed. Het ging beter met herniapatiënten toen de neurochirurgen nog wachttijden hadden. Nu kun je na twee weken ischiaspijn al geopereerd zijn, wat soms verkeerd afloopt. Verklein het aanbod, beloon gewenst gedrag, bemoeilijk ongewenst medisch handelen. Probeer het eens met schouderklopjes en speelruimte geven, zonder extra euro’s. Probeer het eens met “Nee, dat kan niet”, zonder financiële straffen. Geneeskunde is een onverzadigbare aanbodmarkt. Dus moet je iets aan het aanbod doen. Dokters zijn gewone mensen. Dus zijn ze te beïnvloeden met beloning en bemoeilijking. Denk in gedrag, niet in euro’s.