Is medelijden meelijden of gewoon meeleven? Meelijden is zelf ook pijn hebben als je iemand pijn ziet lijden. Bij hersenonderzoek blijken hersengebieden die oplichten als men zelf pijn heeft deels op dezelfde manier te reageren als men anderen pijn ziet lijden. Dit hersenonderzoek gebeurt met “functionele MRI”, een scan waarmee gebeurtenissen in (hersen)weefsel afgebeeld worden.
Deze gedeelde pijnsensatie op de scan klopt met de dagelijkse ervaring. Als ik iemand hard zijn knie zie stoten, dan krijg ik direct een rillend tintelend gevoel. Pijn heb ik niet, maar ik huiver, ik lijd mee. Wat nu als mensen zelf nooit pijn hebben gevoeld? Dit is een zeldzame stoornis van het zenuwstelsel. Die mensen missen de zenuwschakelingen om pijn te ervaren. Ze stoten flink hun knie en voelen er niets van. Aan die mensen zijn plaatjes van mensen met pijn vertoond. Op de scan lichten de pijnplekken in hun hersenen op. Woorden, verhalen over mensen die pijn lijden, hebben hetzelfde effect. Pijngeluiden, pijnlijk geschreeuw, het geeft dezelfde reactie. Maar als het geluid uit staat en de pijnlijders vertrekken geen spier, dan reageren die mensen zonder pijngevoel niet. Pijnlijk hun knie stoten betekent voor hen niets zolang de ander niet zichtbaar of hoorbaar pijn heeft. Bij mensen met een normaal pijngevoel betekent dat wel wat. Maar de mensen zonder pijngevoel en gewone mensen leven wel mee, door hun vermogen zich in te leven in anderen. Dan ervaren ze pijn, of ze het nu zelf kennen of niet.
Meeleven is meelijden. ‘Medelijden’ heeft al de betekenis van medeleven gekregen. Meeleven met een ander is samen pijn hebben, ook als je zelf geen pijn is gedaan, zelfs als je geen pijn kent.