Marktwerking bij menselijk gedrag is een bekend thema. Economen snappen er niet zo veel van en schrijven daarom boeken vol. Politici hebben wel diep inzicht in de materie en roepen dat het fantastisch is, of vreselijk. Vermarkten van mensen zelf is verboden sinds het afschaffen van de slavernij in 1814, door koning Willem I. Vermensen van de markt is wat ons rest. Het is zelfs een oud gebruik. Fooien geven bijvoorbeeld gaat tegen de marktprincipes in. Je wilt je waardering laten merken en betaalt meer dan hoeft. Bovendien rond je €1,90 voor koffie af naar € 2. Foetsie is de verleiding van het sluwe prijsje. Ik ken een lokale bestuurder die bij aankoop van een auto fluisterend ‘een zacht prijsje voor de wethouder’ kreeg aangeboden. Hij heeft ogenblikkelijk € 100 meer betaald dan de vraagprijs, voor een hoger ethisch belang. De wereld van de autoverkoper stortte in elkaar. Zelf heb ik ooit direct mijn pinpas getrokken toen een IPad € 500 bleek te kosten. De man was van slag.
Ik had moeten afdingen. Maar ik was tevreden want hij had zo zijn best gedaan op mijn oude IPad. Ik moest een duur hoesje accepteren van hem, voor zijn mentale hygiëne. Zijn marktdenken was naar de ratsmodee. Omgekeerd gebeurt ook. Ongegeneerd overbodige peperdure medische diagnostiek eisen. Omdat je verzekerd bent. En steen en been klagen als de premie omhoog gaat. Precies het omgekeerde van de bedoeling van marktwerking in de zorg. Marktwerking kunnen we niet meer afschaffen. Velen geloven er in, hoewel het een aantoonbaar beroerde religie is. Geloof is namelijk niet af te schaffen. Maar het is wel te bestrijden, met menswerking.