Tientallen procenten bezuinigen op de Jeugdzorg lukt niet zonder oorlog. Het probleem is zo’n 30 jaar oud, in de hele zorg trouwens. Wat niet werkt is jaarbudgetten zonder harde voorwaarden. Dat bleek wel toen de psychiatrische praktijk Max Ernst zich zo nogal onmaatschappelijk gedroeg door in mei 2015 zijn deuren te sluiten. Collega Bosman deed datzelfde in september 2016. Want hun jaarbudget was op. Dat lieten ze merken in de krant, doelbewust. Wat ook niet werkt is sturen op de inhoud, de ene diagnose of verrichting wel vergoeden en de andere niet (volwassen GGZ, ziekenhuiszorg, tandartsen, GZ-psychologen). Wat wel werkt is nogal radicaal namelijk
meerjarige capaciteitsfinanciering onder voorwaarden. Dit is niet nieuw. Dit gebeurt al bij Meldpunt Kindermishandeling en Bureau Jeugdzorg. Daklozenopvang en Vrouwenopvang worden ook zo gefinancierd, én de brandweer én de ambulance. Vroeger was dit standaard bij verpleeghuizen, ziekenhuizen en wijkverpleging. Nu doen we dit weer bij de wijkteams. Niets nieuws dus. Capaciteitsfinanciering moet wel met voorwaarden. Want anders ontstaan er wachtlijsten. De voorwaarde moet dus zijn: geen lange wachtlijsten, en tevreden cliënten, op straffe van een boete. Meer voorwaarden zijn niet nodig. De hele wantrouwende bureaucratische rim-ram kan geschrapt worden. Controle op kwaliteit doen instellingen onderling al. Wat gebeurt er dan? Dan gaan instellingen zelf bezuinigen. Ze gaan selecteren aan de poort, op hun eigen manier. De één zal mensen neerzetten bij verwijzers, jeugdartsen en huisartspraktijken. De ander zal behandelbare problemen binnen laten en de onbehandelbare niet, ernstig of niet. De derde gaat bijscholing geven aan verwijzers. Ze bezuinigen bij hun voordeur. Dat kunnen zij heel goed, maar alleen als het moet. En het moet, zo luidt het contract. Want ook in december mogen ze geen wachtlijsten hebben.
Werkt dit? Zijn er voorbeelden? Ja, die zijn er. De kinderarts heeft een eigen ploeg kinderpsychologen. Die zorgt wel dat er geen wachtlijst ontstaat door streng te selecteren. Want anders kan de kinderarts zelf niet terecht met het volgende mishandelde kind. Drie psychologen ziek? Dan selecteert hij eventjes wat strenger. Dit werkt, omdat hij een belang heeft, in dit geval een professioneel eigenbelang. Dit heeft niets met geld te maken. Andere verwijzers naar kinderpsychologen hebben geen enkel belang meer of minder te selecteren.
Nogmaals, wees nu eens eerlijk. Natuurlijk wordt de Jeugdzorg minder als je 30% bezuinigt. De Jeugdzorginstellingen kunnen precies aangeven wat minder wordt als hun budget 30% daalt. Dat mindere moet het politiek bestuur kiezen, en verdedigen, in het openbaar. De cliënt bepaalt dan niet meer of zijn vraag “Heeft mijn kind ADHD?” verwezen wordt. Dat kan dan niet meer, want verwijzer en instelling weigeren dan die verwijzing. De verwijzer moet dus iets anders verzinnen. Dat kan, maar die oplossing ontstaat alleen onder druk van het contract. Vraagsturing wordt probleemsturing, door de hulpverleners. Dat doet de ambulance ook, en de daklozenopvang en de vrouwenopvang. Niets nieuws. Laten we het maar eens proberen.