Op de huisartsenpost hoor ik de assistenten aan de telefoon vragen bij oorpijn “Staat het oortje af?”. En bij koorts en spierpijn in de nek “Is het kind nekstijf? Zijn er nietwegdrukbare vlekjes?”. Dit zijn vragen volgens het protocol. Protocol schrijvers willen zeker hebben dat het kind niet plotseling een hersenvliesontsteking heeft, voor de aansprakelijkheidsverzekering. Daarna schakelen de assistenten over op een gewoon gesprek. Dat doen ze goed. Die protocolvragen aan het begin hebben niets met geneeskunde te maken, maar met valse geruststelling en geen gezeur achteraf, want het protocol is toch gevolgd, toch? Het zijn ook nog eens de verkeerde vragen. Mastoïditis is een botontsteking achter het oor, een uiterst zeldzame complicatie van middenoorontsteking. Nog zeldzamer is de hersenvliesontsteking als complicatie
… van de botontsteking en nog zeldzamer is het dat dit snel gebeurt. Drie keer zeldzaam. Bovendien is een afstaand oor een erg laat en zeldzaam symptoom bij mastoïditis. Vier keer zeldzaam en te laat. Met het symptoom “geen afstaand oor” stel je jezelf ten onrechte gerust en je mist die ene mastoïditis die je ooit in je doktersleven tegenkomt. Bij de niet zo zeldzame hersenvliesontsteking, alle soorten meningitis, is nekstijfheid een erg laat symptoom en het doet geen pijn, het is stijfheid. Het is geen klacht, maar een lichamelijk onderzoek kenmerk waar je voor gestudeerd moet hebben. Nietwegdrukbare vlekjes is ook lichamelijk onderzoek, niets voor de telefoon. Die vlekjes zijn helemaal een laat symptoom en komen niet altijd voor. Bij dit soort vlekjes bent je eigenlijk al te laat of je mist de diagnose als je denkt dat het goed is als het kind geen vlekjes heeft. Te laat, de verkeerde vragen. De goede vragen zijn “Vertelt u eens het hele verhaal, mevrouw. Hoelang, hoe erg is uw kind ziek? U bent ongerust, vertel eens wat u ziet aan uw kind. U kent uw kind het beste. Nee, niet naar de thermometer kijken. Kijk naar het kind”. “Ik zal u vertellen hoe een gewone middenoorontsteking verloopt. Dan kunt u beslissen of u langskomt of dat u er vannacht mee verder kunt”. Geneeskunde aan de telefoon is moeilijk. Het is praten, luisteren en samen beslissen. Wij weten er meer van dan u. Maar u kent uw kind beter dan wij. Geneeskunde is geen lijst vragen die je afvinkt. Een goede assistente is geen website.