Een hoofdpijnpatiënt mailde “Veel mensen in mijn omgeving verbazen zich dat er geen MRI-scan wordt gemaakt”. Ze had een chronisch dagelijkse hoofdpijn, ontstaan toen ze overspannen werd, maanden geleden. Wat eerst kwam en wat daarna, dat was niet duidelijk. Ze stopte op mijn verzoek met dagelijks pijnstiller gebruik en de hoofdpijn knapte op. Ze ging weer aan het werk. Na enige maanden kreeg ze weer meer hoofdpijn, ze kreeg weer overspanningklachten en ze ging weer de ziektewet in.
Ik durfde te zeggen dat overspannen de oorzaak was en hoofdpijn het gevolg, niet andersom. Ik mailde terug. Pijn zie je niet op een scan, migraine niet, gewone hoofdpijn niet, en al helemaal niet hoofdpijn die op en neer gaat met een overspanningbeeld. Dat beeld niet snappen vraagt om een psycholoog, niet om een scan. Een scan kan niet nadenken, kan niet praten. Een scan is dom. In het Beatrixpark moet je niet gaan zoeken naar giraffen. Die kunnen er wel rondlopen, maar erg waarschijnlijk is dat niet. Scans maak je ter geruststelling. Dat doen we regelmatig, maar we vinden het een beetje dure geruststelling. Bovendien zijn scans zo precies, dat we vaak vage vlekjes zien die vermoedelijk niets betekenen. Leg dat maar eens uit aan een ongeruste patiënt. Of je maakt een scan om een tumor te vinden. Maar een tumor groeit. Die geeft binnen een half jaar uitval van functies en toenemende klachten. Mijn advies was “Denk na over een psycholoog, samen op zoek naar een patroon, er wijzer van worden, beter worden in zelfmanagement. Giraffen zoeken in het Beatrixpark helpt niet”.
Naschrift, de oorspronkelijke introductie
Mensen met hoofdpijn vragen nogal eens om een scan, omdat ze jarenlang hoofdpijn hebben. Jarenlange hoofdpijn stelt mij gerust. Hersentumoren zijn zeldzaam en de helft geeft geen hoofdpijn. Dat scheelt al. Bovendien groeit een tumor en geeft dus stoornissen, binnen een half jaar. Jarenlang hoofdpijn komt dus niet door een tumor. Een studie liet zien dat met en zonder hoofdpijn een scan hetzelfde oplevert, namelijk toevallige tumoren die je niet kunt genezen; je leeft niet langer, maar weet wel langer dat je een tumor in je hoofd hebt. Dat lijkt me niet prettig. En tumoren die je pas behandelt als ze klachten geven. Verder vindt je tumoren die niet groeien; tumoren die je niet had willen weten. Tot overmaat van ramp zijn dit allemaal gemiddelden. Uitzonderingen en wonderen komen voor. Een lastig onderwerp.