Interview voor de Havenaar, kwartaalkrant voor Haven, bestierd door vrijwilligers
Ralph Pans was burgemeester van Almere van 1994 tot 1998. Hij en zijn vrouw wonen in Filmwijk, waar ze in 1995 hun huis hebben gebouwd. Overigens is Filmwijk-Zuid een bijzonder wijk met 588 woningen in 3 jaar gebouwd, na 1 jaar voorbereiding. Dit is een tempo wat we ons nu niet meer voor kunnen stellen. Waarom dat toen wel snel kon en nu niet meer? Toen was de voorbereiding in 1 jaar klaar, stratenplan getekend, vergunningen geregeld, architecten uitgenodigd en aannemers gebeld. Die bouwden de huizen en voorzieningen, zonder dat beleidsmakers op het Stadhuis zich er mee bemoeiden. Dan gaat het rap.
Waarin vindt hij Haven anders dan Filmwijk? Filmwijk heeft wel wat dorps en is sociaal samenhangend, maar het blijft een woonwijk. Haven heeft dat dorpse sterker. Haven ligt ook dichter bij de natuur dan de andere stadsdelen. De Havenkom moet genoemd, een unieke plek in de stad. En ze gaan graag naar de Goede Rede Concerten. Voor de Kaasmakerij in de Marktstraat rijden ze om.
Na een bestuurlijke, en later juridische carrière is hij nu twee jaar met pensioen. En wat doe je dan met zo’n achtergrond? Wel, iets geheel anders. Hij is gaan studeren, Hebreeuwse Taal en Cultuur in Amsterdam. Zijn hobby’s zijn even bedachtzaam, namelijk golfen, piano spelen, naar de opera, naar de Goede Rede concerten in Haven en de duurloop sport. Hij heeft zelfs een marathon gelopen met zijn dochters. Hij kan erg genieten van de weidsheid van het uitzicht als hij rond Haven op de Gooimeerdijk loopt.
Pans werd hij op zijn 26ste wethouder in Zaanstad, en bleef dat lang, 1978-1990. Verder is hij secretaris-generaal van Verkeer & Waterstaat geweest en heeft daar nog net een paar maanden met Annemarie Jorritsma als minister gewerkt. In 1994 werd hij de derde vaste burgemeester die Almere gekend heeft, na Cees de Cloe (1986-1993) en Han Lammers (1984-1986). Vervolgens werd hij in 1998 directeur bij de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Om zijn brede overheidservaring lokaal en landelijk kon hij 2011 zitting nemen in de Raad van State, het bijna 500 jaar oude adviesorgaan voor de regering. De Raad van State is ook de hoogste bestuursrechter voor individuele burgers die het niet eens zijn met besluiten van college en gemeenteraad.
Zo iemand komt dan vanzelf terecht in bestuurlijke nevenfuncties. De belangrijkste nu is de Raad van Toezicht van de Almeerse Scholen Groep. De Meergronden valt hieronder. Dat schoolgebouw moet vernieuwd worden, maar dat schiet niet op tot Pans’ grote ergernis. Steeds weer maakt de gemeente het ingewikkelder en verandert de plannen. Nu moeten er weer woningen bijgebouwd worden samen met de Meergronden nieuwbouw. Deze stroperigheid is verergerd de laatste 10 jaar. Natuurlijk moet je nu meer dan vroeger mensen meenemen in gemeentelijke plannen en allerlei belangen afwegen. Ambitie, beleid en onenigheid, het is allemaal nodig, want zonder nadenken tevoren wordt elk bouwplan een rommeltje. Maar dan is het klaar met nadenken en plannen schrijven. Nietje erdoor, aan de uitvoerders geven met de opdracht het in de afgesproken tijd af te krijgen. Verder moeten beleidsmakers er dan vanaf blijven, vindt Pans.
En dat gebeurt niet. De beleidsmakers blijven bezig, blijven de plannen veranderen. Dat stoort de bouw, het vertraagt en het wordt veel duurder dan begroot was. En dus moet de financiering weer bekeken worden.
Daarom schiet ook de nieuwbouw van de Meergronden niet op. Daarom wordt er nog niet gebouwd op het Floriade terrein. Daarom worden er bar weinig betaalbare woningen gebouwd. Eigenlijk wil je meer betaalbare woningen, voor onderwijsgevenden, politie en zorgmedewerkers. Als dat gebeurt, dan neemt het personeelstekort in die sectoren af.
Volgens Pans heb je denkers en doeners. Als de doeners aan het werk gaan met het uitgedachte plan, dan moeten de denkers zich er niet meer mee bemoeien.
Nico van Duijn, 4 april 2024