Pas op met de komma. Notarissen weten dat. “Ik vermaak al mijn bezittingen die onbelast zijn aan neef Karel …”. Zonder komma erft Karel alleen de oude Mercedes. Met een komma ook het miljoenenbedrijf en het kasteel. De anekdote is dat de nazi’s een foute bijbeltekst gebruikten om de jodenmoord te rechtvaardigen, met een komma. “De joden, die de Here Jezus gedood hebben, …. De toorn (Gods) is over hen gekomen tot het einde”. Zonder komma hoefden alleen de beulen gestraft te worden; met de komma alle joden.
De oude Grieken waren enthousiast over de uitvinding van leestekens. Want ze beitelden uit zuinigheid alle letters achter elkaar in het steen, zonder spaties. Dat is lastig lezen. Erg vervelend vonden ze dit niet, want ze lazen zelden. Hun lol was
elkaar verhalen doorvertellen, uit het hoofd. Schrijven was werk voor slaven met een beitel. De Engelse termen period, colon en comma komen direct uit het klassieke Grieks van de uitvinder (Aristophanus (200 jr vC, bibliothecaris van Alexandrië). Het waren punten hoog, midden of onderaan de laatste letter van een (deel)zin. Een periodos (‘volzin’) werd afgesloten met een hoge punt. Het Engelse ‘period’ voor ‘punt’ is dus een pars pro toto en dat is weer latijn. Een voorname bijzin sloten de klassieken af met een punt in het midden, de ‘kolon’, waar wij dubbele punt gebruiken, ‘colon’ in het Engels. Een lage punt fungeerde als komma. De spatie is een late uitvinding, bij het opkomen van de boekdruktechniek.
Trouwens, pas ook op met de spatie. Die kan eveneens gevaarlijk uitpakken. Als u wat slordig Appt over mooie schoenen, dan slaan de internet zoekmachines van de AIVD alarm bij “IS Bommelding”. “Is Bommel ding” voorkomt een hardhandige inval van de antiterreur eenheid.
Wim Daniels. De geschiedenis van de komma, 1994. Zomaar boekje in de boekenkast; een overlevende. Want om de tien jaar gooi ik vele meters boeken weg zoals een ander zijn tuin wiedt.